بررسی تأثیر اجرای برنامه توان بخشی مبتنی بر جامعه بر وضعیت زندگی معلولان در ایران

مقدمه: توان بخشی مبتنی بر جامعه، یک استراتژی جهت بهبود کیفیت زندگی معلولان می باشد. مطالعه حاضر با هدف تعیین تأثیر اجرای برنامه توان بخشی مبتنی بر جامعه، بر وضعیت زندگی معلولان ایران انجام شده است. مواد و روش ها: پژوهش حاضر که در سال 1390 انجام شده، از نوع مطالعات مقایسه ای است. روش نمونه گیری به صورت چندمرحله ای بود. در مرحله اول، از بین استان های کشور 30% به روش نمونه گیری تصادفی و در مرحله بعد 50 شهرستان از بین 100 شهرستانی که مجری طرح توان بخشی مبتنی بر جامعه در این 10 استان بودند، انتخاب گردیدند. سپس در هر شهرستان 30 معلول به صورت تصادفی انتخاب و به طور کلی برای 1503 معلول، فرم جمع آوری اطلاعات تیزون تکمیل گردید. براساس این پرسش نامه، توانایی های فرد معلول قبل و بعد از اجرای برنامه توان بخشی مبتنی بر جامعه سنجیده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون آماری ویلکاکسون انجام شد. نتایج: میانگین (±انحراف معیار) سنی افراد شرکت کننده در مطالعه 2/14±30 سال بود. اکثر واحدهای پژوهش، مجرد و مرد بودند. اغلب افراد (6/36%)، معلولین جسمی و حرکتی بودند و مهم ترین علت معلولیت، نقایص مادرزادی بود. پس از اجرای برنامه توان بخشی، امتیاز توانایی های روزمره زندگی، توانایی های حرکتی، ارتباطات اجتماعی، توانایی های شغلی، کیفیت زندگی، مبنع درآمد، وضعیت استخدام، میزان مشارکت در زندگی اجتماعی و وضعیت آموزش، به طور معناداری ارتقا یافته بود. در تمامی حیطه ها بین اجرای برنامه توان بخشی مبتنی بر جامعه و افزایش توانایی های معلولین، ارتباط معناداری مشاهده شد (001/0 p < ). نتیجه گیری: اجرای توان بخشی مبتنی بر جامعه تأثیر مثبتی بر بهبود وضعیت زندگی معلولین داشته است.